Belasting op meerwaarden: belangrijkste principes

Vanaf 1 januari 2026 wil België een nieuw regime invoeren voor de belasting op meerwaarden op financiële activa. Deze hervorming richt zich voornamelijk tot natuurlijke personen die in België wonen en rechtspersonen onderworpen aan de rechtspersonenbelasting (vzw’s, stichtingen). Vennootschappen en niet-inwoners vallen niet onder het nieuwe systeem.

Aangezien de wet nog niet gestemd is, blijven veel praktische vragen onbeantwoord — onder meer of financiële instellingen de belasting al vanaf januari of retroactief vanaf het tweede semester kunnen inhouden.

De informatie is gebaseerd op het wetsontwerp van 18 juli 2025. Onder voorbehoud van toekomstige wijzigingen volgt hierna een samenvatting van de grote principes die gekend zijn. We passen het artikel aan zodra de overheid nieuwe details publiceert.

1. De Drie Categorieën van Meerwaarden

Het nieuwe systeem onderscheidt drie soorten meerwaarden, elk met een eigen fiscaal regime:

Categorie 1: Interne meerwaarden (33% belasting)

“Interne meerwaarden” verwijst naar meerwaarden die u realiseert door activa te verkopen aan een vennootschap die u zelf controleert — meestal uw eigen holding of managementvennootschap.

Het gaat dus om interne transacties binnen uw eigen structuur, niet om verkopen aan een externe partij.

• Tarief: 33%
• Vrijstelling: Geen

Categorie 2: Substantiële deelnemingen (progressieve belasting)

Een substantiële deelneming of ‘aanmerkelijk belang’ is een participatie van minstens 20% in het kapitaal van een vennootschap. De regeling geldt per aandeelhouder: aandeelhouders kunnen hun belangen in principe niet “samenvoegen” (bijv. via familie) om de drempel te halen.

Onder de nieuwe regels zal de verkoop van een substantiële deelneming worden behandeld volgens een speciaal progressief tarief met een vrijstelling.

• Vrijstelling: De eerste € 1.000.000 aan gerealiseerde meerwaarde is vrijgesteld.
• Tarief: Voor het meerdere dan het vrijgestelde miljoen gelden progressieve tarieven:

Opmerking : als de koper buiten de Europese Economische Ruimte woont betaalt de verkoper 16,5% belasting op het deel van de meerwaarde dat boven de vrijstelling ligt.

Categorie 3: Andere financiële activa (10% belasting)

Dit is het standaardregime dat voor de meeste particuliere beleggers geldt en voor aandeelhouders die geen ‘aanmerkelijk belang’ hebben in een vennootschap.

• Tarief: 10% op gerealiseerde meerwaarden (bij verkoop)
• Vrijstelling: €10.000 meerwaarde per jaar

2. Het Standaardregime voor Financiële Activa (10%)

Toepassingsgebied

De belasting geldt op een brede waaier van financiële activa:

• Aandelen, obligaties, fondsen (gemeenschappelijke fondsen, SICAV’s) en ETF’s
• Crypto-activa (incl. NFT’s)
• Derivaten (opties, futures, CFD’s, swaps)
• Levensverzekeringen (Tak 21, 23, 26, 44) bij afkoop of afloop
• Beleggingsgoud en valuta

Uitsluitingen:

• Pensioensparen (2e en 3e pijler) blijft in het huidige regime
• Juwelen en verzamelobjecten, behalve als belegging

Jaarlijkse vrijstelling (€10.000)

• Iedereen krijgt een vrijstelling op de eerste €10.000 aan gerealiseerde meerwaarde per jaar. Het bedrag van deze vrijstelling zal jaarlijks geïndexeerd worden.
• De regeling voorziet momenteel dat de vrijstelling expliciet en goed onderbouwd met de nodige bewijsstukken, moet worden aangevraagd in de belastingaangifte.
• Wanneer de vrijstelling in een bepaald jaar niet volledig wordt gebruikt, kan tot maximaal €1.000 per jaar worden overgedragen naar een volgend jaar, gedurende maximaal vijf jaar. Dit systeem zorgt ervoor dat wie slechts sporadisch een meerwaarde realiseert (bijvoorbeeld één keer om de vijf jaar), toch een opgebouwde vrijstelling tot €15.000 kan benutten. Voor koppels betekent dit dat zij in hun gezamenlijke aangifte samen tot maximaal €30.000 aan vrijstellingen kunnen cumuleren (na vijf jaar).
• FIFO-principe: de oudste overgedragen vrijstellingen worden het eerst gebruikt.

3. Berekening van de Belastbare Meerwaarde

Basisprincipe

Meerwaarde = verkoopprijs − aankoopwaarde.

• Niet aftrekbaar: transactiekosten, makelaarskosten en beursbelasting (TOB) → berekening op brutobedragen.
• FIFO-regel: bij meerdere aankopen van hetzelfde actief worden de oudste aankoop eerst geacht verkocht te zijn.

Geen retroactiviteit

Alleen meerwaarden gerealiseerd vanaf 1 januari 2026 zijn belastbaar.

• Voor activa gekocht vóór 2026 geldt de waarde op 31/12/2025 als aankoopprijs.
• Tot 31/12/2030 mag de belegger, als hij kan bewijzen dat de werkelijke aankoopprijs hoger was dan de waarde op 31/12/2025, deze hogere aankoopprijs gebruiken.
  • Banken passen dit niet automatisch toe; dit moet via de belastingaangifte.

Waardering van niet-beursgenoteerde activa (per 31/12/2025)

De hoogste waarde van de volgende methoden geldt:

1. Recente transactiewaarde (verkoop/kapitaalverhoging in 2025)
2. Lopend contractueel bod
3. Waarde op basis van eigen vermogen + 4× EBITDA
4. Waardering door bedrijfsrevisor 

4. Behandeling van minwaarden (verliezen)

Verliezen zijn aftrekbaar onder strikte voorwaarden:

• Compensatie: enkel met meerwaarden van dezelfde categorie en in hetzelfde jaar
• Geen overdracht: verliezen zijn niet overdraagbaar naar volgende jaren
• Berekening: voor minwaarden geen FIFO, maar de gemiddelde aankoopprijs
• Niet automatisch: banken compenseren niet; dit gebeurt via de belastingaangifte

5. Inning van de belasting en de rol van de bank

Opt-in of Opt-out? Welke keuze hebben de beleggers?

Vanaf 2026 moet u als Belgische belegger kiezen hoe de nieuwe 10% meerwaardebelasting op uw beleggingen wordt geïnd. Hierbij heeft u de keuze tussen ‘opt’-in of ‘opt-out’.

Opt-in

Als u voor opt-in kiest, houdt uw bank automatisch 10% belasting in telkens u een belegging met winst verkoopt. U hoeft dan niets zelf te berekenen: alles wordt voor u afgehandeld.

Voordelen:

• Eenvoudig: u hoeft zelf geen meerwaarde te berekenen.
• Uw bank zal onmiddellijk 10% van je winst inhouden en dit overmaken aan de Belgische belastingdienst. Dit systeem is bevrijdend, wat betekent dat u de meerwaarde niet meer hoeft aan te geven in uw belastingaangifte.

Nadelen:

• De bronheffing die door banken wordt toegepast, houdt geen rekening met eventuele minderwaarden en wordt ingehouden vanaf de eerste euro aan gerealiseerde meerwaarden. Wanneer u gebruik wilt maken van de jaarlijkse vrijstelling van €10.000 per belastingplichtige, moet u uw gerealiseerde meerwaarden zelf opnemen in uw belastingaangifte. Ook het verrekenen van eventuele gerealiseerde minderwaarden met uw meerwaarden gebeurt uitsluitend via de aangifte. De bank past deze compensatie niet automatisch toe.
• Als u activa vóór 2026 kocht tegen een hogere prijs, kan de bank deze correctie niet toepassen.
• Hierdoor wordt er soms te veel belasting ingehouden, die ik pas via mijn belastingaangifte kan terugvorderen — vaak meer dan een jaar later.

Opt-out:

De wet geeft beleggers de optie om niet te kiezen voor een automatische inhouding. Uw bank zal dan de 10% meerwaardebelasting niet inhouden op het moment van verkoop. U dient dan zelf de meerwaardebelasting aan te geven en te betalen via uw jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting.

Voordelen:

• Ik kan wél rekening houden met mijn vrijstelling van €10.000.
• Ik kan winsten en verliezen compenseren over al mijn banken.
• Ik kan de hogere aankoopprijs van vóór 2026 toepassen, als dat voor mij gunstiger is.
• Geen onnodige vooruitbetalingen aan de fiscus.
• Een buitenlandse resident betaalt anders een belasting die hij niet verschuldigd is.

Nadelen:

• U dient alle berekeningen zelf bij te houden en u doet zelf de afrekening via uw belastingsaangifte.
• Uw transacties zijn rechtstreeks zichtbaar voor de belastingdienst.
• Bij onverdeelheden zal elke titularis (blote eigenaar) via zijn persoonlijke belastingaangifte de belasting dienen te betalen.
• De kans dat je een groot bedrag gaat moeten bijbetalen via je personenbelasting, lang na de realisatie van de meerwaarde.
• Het vraagt meer aandacht en discipline.

6. Bijzondere situaties

Schenkingen en nalatenschappen

Een schenking of overlijden zet de teller niet op nul. De verkrijger erft de historische aankoopprijs.Bij latere verkoop wordt de meerwaarde dus berekend op basis van deze oorspronkelijke prijs betaald door de schenker of erflater.

Exit Tax (vertrekbelasting)

Bij emigratie belast de fiscus alle latente meerwaarden alsof de belastingplichtige alles verkoopt op de dag van vertrek (behoudens uitzonderingen). Dit betekent dat alle ongerealiseerde winsten opgebouwd sinds 1 januari 2026 worden belast alsof ze zijn gerealiseerd.

Interactie met de Reynders-taks

Obligatiefondsen blijven onderworpen aan de Reynders-taks (30% op het interestgedeelte). Deze betaalde taks wordt afgetrokken van de grondslag van de nieuwe 10%-belasting om dubbele belasting te vermijden. De Reynderstaks belast dus enkel de obligatierente binnen het fonds. De meerwaardebelasting belast de rest van de meerwaarde.

Buitenlandse rekeningen, crypto-activa, goud, ...

Hierop is geen bronheffing. De belastingplichtige moet zijn meerwaarden zelf aangeven via zijn belastingsaangifte.

Meerwaarden die de normale privévermogensbeheer te boven gaan

Meerwaarden die voortkomen uit speculatie blijven belastbaar aan 33% (plus gemeentelijke opcentiemen).

Conclusie

Beleggers laten zich vaak (mis)leiden door fiscale regels. Hoewel de nieuwe meerwaardebelasting vanaf 2026 het fiscale landschap wijzigt, blijven voor DDEL de fundamentele beleggingsprincipes centraal staan. Het is ruimschoots bewezen dat een gediversifieerde portefeuille met lage kosten, een buy-and-holdstrategie en periodieke herbalanceringen om het risicoprofiel te bewaken, de meest efficiënte aanpak vormen.

Onze portefeuilles bestaan uit een beperkt aantal fondsen die elk breed gespreid zijn, waardoor het niet nodig is tientallen fondsen aan te houden. Deze eenvoud – die de kosten laag houdt – zorgt er bovendien voor dat de administratieve verwerking van de nieuwe belasting voor onze klanten overzichtelijk en eenvoudig blijft.